خصوصیات شیمیایی و فیزیکی فلز روی
روی فلزی از تناوب 4 و گروه 12 جدول تناوبی، با عدد اتمی۳۰ و عددجرمی ۳۸/۶۵، چگالی ۱۳۳/۷ و نقطه ذوب و جوش آن به ترتیب برابر با ۸۳/۴۱۹ و ۹۰۷ سانتیگراد است .
این فلز دارای ایزوتوپهای طبیعی و رادیواکتیو میباشد. روی خالص، فلزی نرم به رنگ سفید با قابلیت چکشخواری باجلای خاکستری متمایل به آبی و محلول دراسیدها و بازها و غیرمحلول درآب میباشد. متداولترین حالت اکسایش این فلز، ۲+ میباشد.
روی یک ماده طبیعی است که در پوسته زمین وجود دارد، روی علاوه بر آنچه در پوسته زمین به شکل خاک و سنگ وجود دارد، در هوا، آب و بیوسفر نیز وجود دارد، گیاهان، حیوانات و بدن انسان نیز در خود فلز روی دارند. روی به شکل معدنی و فلز، اغلب از پوسته زمین حاصل میشود. مقدار میانگین روی در پوسته طبیعت در حالت خشک حدود ۷۰ میلیگرم است، بیشینه و کمینه روی موجود در پوسته زمین بین ۱۰ تا ۳۰۰ میلیگرم در کیلوگرم است. در برخی از مناطق روی مقدار بیشتری داشته و با غلظتهای بالاتر دیده میشود ( ۱۵% - ۵ )، چنین خاکهای معدنی بیشتر در سطح رویه زمین و یا در عمق کمی از سطح زمین پیدا میشود که به عنوان معدن شناخته میشوند.
فلز روی به لحاظ خواص کاربردی از جمله واکنشپذیری با آهن، مقاومت در برابر خوردگی، خواص الکتروشیمیایی، نقطه ذوب پایین، سیالیت، ظرفیت بالا برای عملآوری سطح، استحکام، آلیاژپذیری، شکلپذیری، مقاومت کششی بالا، ماده مغذی، بهبودی و التیام دهندگی و ...، مصارف گوناگونی پیدا کرده است. زمانیکه این فلز با ۴% آلومینیوم آلیاژ شود، مقاومت تسلیم و سختی آن به اندازه زیادی افزایش مییابد. خاصیت الکترونگاتیوی روی سبب استفاده وسیع از آن در باتریهای خشک شده است.
روی در دمای معمولی به حالت شکننده و کریستالی است اما در دمای بین ۱۵۰-۱۱۰ درجه سانتیگراد، خاصیت چکش خواری و تورق دارد. منابع اصلی آن معدن سولفید، زینکبلند یا اسفالریت زینکیت (اکسید روی)، کالامین (سیلیکات روی) و اسمیت سونیت (کربنات روی) میباشند. سنگ سولفیدی براي تبدیلشدن به اکسید برشته شده و با زغال تا دمای ۱۲۰۰ درجه سانتیگراد حرارت داده میشود.
سپس تبخیر و خارج از محفظه واکنش متراکم شده و در قالبهایی که اسپلتر نامیده میشود قالبگیری میشود. روش استخراج روی از سوختن و اکسید شدن سنگ معدن روی و واکنش اکسید روی با زغال یا کربن توسط تقطیر فلز حاصل میشود. روی در طبیعت دارای ۵ ایزوتوپ پایدار است. ۱۶ عدد ایزوتوپ ناپایدار نیز برای روی شناخته شده است. این عنصر خاصیت نیمه رسانا دارد و در هوا با شعله قرمز خیلی داغ میسوزد و ابرهای سفید سمی از آن ساطع می شود. خاصیت قالب پذیری این عنصر بالا است.